Minister Stef Blok van Wonen gooit zijn plannen om ten aanzien van de Nationale Hypotheekinstelling. Het oorspronkelijke plan zou namelijk kunnen leiden tot minder concurrentie.

Dat schrijft de Volkskrant maandagochtend.

Afgelopen vrijdag liet de Autoriteit Consument & Markt (ACM) weinig heel van het plan van minister Blok voor een Nationale Hypotheekinstelling (NHI). Een dergelijke instelling zou weleens het tegenovergestelde effect kunnen hebben dan wat Blok beoogt, namelijk dat banken uiteindelijk minder in plaats van meer hypotheken gaan verstrekken.

Pensioengeld in Nederlandse hypotheken

Wat was precies het plan? Een groep economen pleit er al langer voor dat Nederlandse pensioenfondsen en andere investeerders geld in Nederlandse hypotheken steken. Als investeerders die hypotheken namelijk overkopen van de banken, ontstaat er voor die banken ruimte om nieuwe leningen te verstrekken.

Investeerders zijn op dit moment echter huiverig om Nederlandse hypotheken op te kopen en pensioenfondsen mogen het vanwege het risico vaak niet. Om dat probleem op te lossen moet het NHI er komen. Het NHI koopt de hypotheken met Nationale Hypotheekgarantie (NHG) van de banken en verkoopt ze, met staatsgarantie, weer door.

Plan bevoordeelt ING, ABN Amro en Rabobank

De ACM constateert echter dat het plan ertoe leidt dat de drie banken die nu de hypotheekmarkt domineren (Rabobank, ABN Amro en ING) grote delen van de hypotheken die op hun balans staan een stuk meer waard zien worden. Er zit nu immers staatsgarantie op. Zodoende stijgt de kredietrating van de drie grootbanken, die op die manier goedkoper aan geld kunnen komen.

Daarnaast kunnen de drie banken die leningen dan ook daadwerkelijk tegen een goede prijs via de NHI in de markt zetten, waardoor ze snel aan veel geld kunnen komen om uit te lenen.

Minder concurrentie

Nieuwe toetreders in de markt hebben beide voordelen niet. Zij moeten het geld dat ze nodig hebben om hypotheken te verstrekken aantrekken in de vorm van spaargeld of lenen op de markt tegen veel hogere kosten. Die nieuwe partijen zullen, zo vreest de ACM, besluiten de Nederlandse hypotheekmarkt niet op te gaan.

De grote banken hebben nu 75 procent van de markt in handen en met de plannen van Blok lijkt daar weinig verandering in te komen. Sterker, de dominantie zou wel eens verder toe kunnen nemen. Daardoor kunnen de hypotheekrentes zelfs nog verder gaan stijgen. Nu al is de hypotheekrente mede door het gebrek aan concurrentie relatief hoog ten opzichte van het officiële rentetarief van de Europese Centrale Bank.

Oplossing Blok: staatsgarantie voor nieuwe hypotheken

De oplossing waarmee Blok volgens de Volkskrant binnenkort mee komt, is de garantie alleen te laten gelden voor nieuwe hypotheken met NHG-garantie. Op die manier kunnen de huidige én de nieuwe toetreders in gelijke mate profiteren van de maatregel. Het vergroot ook de kans dat Brussel akkoord zal gaan met de nieuwe wet.

Het grote nadeel van het aangepaste plan van Blok is dat er niet in één keer veel geld vrijkomt voor nieuwe hypotheken.

Lees ook

Lichtpuntjes huizenmarkt: hypotheekrente op laagste punt 2013

Deze 4 grafieken brengen de Nederlandse huizenzeepbel in beeld

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl